TẾT TRUNG THU CỦA NHẬT BẢN - LỄ HỘI NGẮM TRĂNG Ở NHẬT BẢN

Nhật Bản là một trong những quốc gia thuộc nền văn hóa Á Đông nên người Nhật cũng có tục lệ cúng trăng vào mùa thu. Tuy nhiên tết trung thu của người Nhật có rất nhiều sự khác biệt so với Việt Nam. Hãy cùng Kiến Minh tìm hiểu về Tết trung thu ở Nhật Bản như thế nào nhé!

Tết Trung Thu Được Tổ Chức 2 Lần/1 Năm

Tết trung thu Nhật Bản hay còn được gọi là Otsukimi, được tổ chức 2 lần trong 1 năm. Đây chính là điểm khác biệt lớn nhất bạn có thể nhận thấy khi tìm hiểu về văn hóa của Nhật Bản

Ngày Otsukimi đầu tiên được tổ chức vào ngày rằm tháng 8 trùng với tết trung thu tại Việt Nam. Sau đó một tháng, người Nhật sẽ tiếp tục tổ chức Otsukimi thứ 2 vào ngày 13/9 âm lịch. Người ta cũng phân biệt chúng bằng những cái tên quen thuộc như đêm 15 hay đêm 13. Ngoài ra, một số người còn gọi Otsukimi lần thứ 2 với tên “trăng sau”.

Theo quan niệm dân gian ở Nhật, nếu chỉ ngắm trăng vào đêm 15 bạn sẽ gặp nhiều điều xui xẻo. Vì thế, tục lệ đón Otsukimi diễn ra 2 lần/ năm để gặt hái được phúc lành và tránh tai ương.

Nguồn Gốc Tết Trung Thu Nhật Bản

Theo tương truyền, Otsukimi - Tết Trung thu Nhật Bản có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập đến Nhật vào thời kỳ Nara (710 - 794). Tuy nhiên đến thời Heian (794 – 1185) lễ hội này mới được biết đến nhưng hầu hết chỉ có tầng lớp quý tộc mới tổ chức vui chơi trong ngày Otsukimi.

Mãi đến thời Edo (1603 - 1868) tết Trung thu mới thật sự lan tỏa trên toàn quốc. Vào ngày này, người dân tụ tập ăn uống, ca hát nhảy múa và cầu nguyện cho mùa màng bội thu. 

Cho đến nay tình hình kinh tế và văn hóa Nhật Bản đã có sự chuyển biến to lớn. Tuy nhiên, người dân vẫn gìn giữ lễ hội dân gian truyền thống và thay đổi để phù hợp với thời cuộc. Ngày nay, tết Trung thu Nhật Bản thường là khoảng thời gian gia đình, bạn bè quây quần bên nhau ngắm trăng, ăn uống và trò chuyện. Một số khác sẽ chọn hình thức ngắm trăng trên thuyền tại những con sông thơ mộng, yên bình. 

Câu chuyện Thỏ ngọc giã bột làm bánh mochi trên cung trăng

Nếu như người Việt Nam tưởng tượng trên cung trăng có cây đa và chú Cuội, thì người Nhật Bản tin rằng có một chú thỏ đang sinh sống trên vương quốc của thần Mặt trăng và đến đêm Otsukimi lại giã bột làm bánh dày mochi. Ngoài ra, liên tưởng về một chú thỏ đang ngồi ăn bánh dango cũng xuất hiện nhiều địa phương trên nước Nhật.

Câu chuyện thỏ ngọc bắt nguồn từ một truyền thuyết của người Ấn Độ. Truyện kể về 3 loài vật cáo, khỉ và thỏ được Thượng đế giao cho nhiệm vụ tìm kiếm thức ăn để biếu cho ông lão nghèo khó. Vốn có thuộc tính hái lượm, khỉ đã nhanh chóng trèo hết cây này sang cây khác để hái những trái cây tươi ngon. Còn cáo khôn lanh thì tìm đến các ngôi mộ - nơi người ta đặt đồ cúng vái để lấy trộm. Khi ấy thỏ chẳng biết phải làm gì chỉ biết cách lao vào đống lửa để hiến tặng thân mình để làm thức ăn cho ông lão. Cảm động trước tấm lòng của thỏ ngọc, Thượng đế đã trước thỏ lên cung trăng và tôn vinh trước muôn loài.

Từ đó hình ảnh thỏ ngọc gắn liền với tết Trung thu Nhật Bản. Trong các mâm bánh dâng lên tổ tiên sẽ luôn có hình tượng chú thỏ trắng với viền đỏ được đặt cạnh.

Người Nhật Ăn Gì Vào Dịp Tết Trung Thu

Nhắc đến tết Trung thu, người Việt Nam sẽ nghĩ ngay đến những chiếc bánh nướng, bánh dẻo truyền thống. Tuy nhiên, khi tìm hiểu về Nhật Bản, vào ngày lễ Otsukimi bạn sẽ cảm thấy có chút thân quen với loại bánh trung thu này! 

Tsukimi Dango - loại bánh truyền thống được sáng tạo từ bánh ngọt Dango quen thuộc. Chiếc bánh này có hình dạng tròn vo màu trắng đục. Khi ăn vào bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt của bánh với độ dai dai vừa phải. Bánh Tsukimi Dango thường được dùng kèm với trà hoặc cà phê. 

Cùng đón Tết Trung thu theo phong cách Nhật Bản
Để có thể thưởng thức đêm lễ Otsukimi một cách trọn vẹn nhất, cần phải chuẩn bị những thứ như sau:

Nơi ngắm trăng

Có thể là trong phòng, trong vườn, ở hiên nhà hay bất kỳ nơi nào thoáng đãng có thể ngắm trăng thuận tiện nhất. Nếu chọn một nơi mà tầm nhìn bị che chắn thì sẽ không thưởng thức được đêm trăng đẹp một cách trọn vẹn được.

Vật trang trí

Vật trang trí phổ biến nhất trong lễ hội Otsukimi chính là một trong bảy loại cỏ nổi tiếng của mùa thu Nhật Bản: Cỏ lau (Susuki). Từ xưa, cỏ lau được xem như là hiện thân của thần mặt Trăng, đem đến sự sung túc cho gia đình và giúp mùa màng bội thu. Ngoài ra, cũng có nơi cho rằng hình dáng chĩa nhọn của sợi cỏ lau có khả năng xua đuổi ma quỷ. Vì vậy, cỏ lau cũng thường được đem treo trước cửa nhà.

Ngoài cỏ lau, vật trang trí khác thường thấy là sáu loại cỏ mùa thu còn lại gồm có hồ chi (Hagi), sắn dây rừng (Kuzu), hoa nữ lang (Ominaeshi), trạch lan (Fujibakama), cát cánh (Kikyo) và cẩm chướng (Nadeshiko), cùng nhiều loại hoa dại khác.

Đồ cúng

Tsukimi-dango là tên gọi của bánh trung thu Nhật Bản (thường được gọi là dango), đây là loại bánh truyền thống được bày ra vào đúng ngày rằm tháng 8 âm lịch. Việc dâng cúng loại bánh này với mục đích chính là để dâng lên thần linh, tổ tiên cầu mong cho mùa màng bội thu, và người Nhật còn quan niệm rằng chúng sẽ giúp bạn trở nên khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Vào đêm 15, người Nhật thường xếp khoảng 15 viên bánh dango lên đĩa để cúng. Tuy nhiên, tùy theo năm thường hay năm nhuận mà cũng có người chọn số bánh bằng số đêm trăng tròn trong năm là 12 hoặc 13 viên, hoặc là 5 viên. Vào đêm 13/9 thì sẽ cúng 13 hoặc 3 viên bánh. Sau khi cúng, bạn có thể thưởng thức món bánh này cùng với gia đình mình.

Các loại rau quả khác
Giống như tên gọi khác của đêm 15 là "Imomeigetsu" (trăng mùa khoai), Otsukimi còn được xem là lễ cầu chúc cho mùa thu hoạch khoai các loại. Do đó, vào đêm này, cũng có thể cúng khoai tây lẫn khoai môn. Còn đồ cúng thích hợp của đêm 13 là lê và đậu các loại.

Thêm vào đó, việc cúng các loại rau quả khác mà tự tay trồng còn mang ý nghĩa cảm tạ thần linh đã mang đến những vụ mùa tươi tốt. Tùy theo từng địa phương mà các loại rau quả này sẽ khác nhau. Đặc biệt, người Nhật tin rằng nếu cúng những loại trái cây như nho thì điều ước sẽ dễ thành hiện thực.

Trên đây là những giới thiệu về tết Trung Thu của Nhật Bản. Hy vọng bài viết này sẽ mở rộng thêm về kiến thức, văn hóa của Nhật Bản!

----------------------------------------------------------------